Η Παγκρήτια Αδελφότητα Μακεδονίας ιδρύθηκε από τους επιζήσαντες Κρήτες Μακεδονομάχους (που από το 1903 βρέθηκαν εθελοντικά στα χώματα της Μακεδονίας πολεμώντας για την ελευθερία της ), από τους Κρήτες αγωνιστές των Βαλκανικών πολέμων , από όσους άνδρες της Κρητικής Χωροφυλακής έμειναν στην Μακεδονία, και από τους Κρήτες στρατευμένους πολεμιστές του Α παγκόσμιου πολέμου.
Από το 1903 η Κρητική παροικία ζει και δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και ειδικότερα στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Είναι ένα από τα ιστορικά σωματεία της Θεσσαλονίκης. Ιδρύθηκε το 1903 και καταστατικά το 1917, στην 4η επέτειο της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα ( 1η Δεκεμβρίου 1913 ), ημέρα που αποτελεί έκτοτε την επίσημη γιορτή του Σωματείου.
Οι ειδικές συνθήκες της εποχής, η καθοριστική συμμετοχή των Κρητών στο Μακεδονικό Αγώνα, η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας, η παρουσία της Κρητικής Χωροφυλακής στη Θεσσαλονίκη, καθώς και η δράση και ο ρόλος του Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου, έδωσαν τα πρώτα στοιχεία αλλά και τα πρώτα στελέχη στην Παγκρήτια Αδελφότητα Μακεδονίας, που κόσμησαν όχι μόνο της Διοικήσεις του Σωματείου, αλλά και τις πόλεις της Μακεδονίας σε διάφορες χρονικές περιόδους και σε διάφορες θέσεις και αξιώματα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την εκλογή των Παντελή Πετρακάκη, και Ιωάννη Παπαηλιάκη στη θέση του Δημάρχου Θεσσαλονίκης.
Η Παγκρήτια Αδελφότητα Μακεδονίας δραστηριοποιείται στο χώρο της Μακεδονίας και ειδικότερα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Φέρει την παράδοση των δεσμών αίματος Κρητών και Μακεδόνων, προϊόν της ιστορικής διαδρομής και των κοινών εθνικών αγώνων.
Τα μέλη της, τόσο ατομικά όσο και οργανωμένα, συμμετέχουν στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή της Μακεδονίας και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης, μεταφέρουν τις εμπειρίες της κρητικής παράδοσης και συμβάλλουν στη σύσφιξη των δεσμών Κρήτης και Μακεδονίας.
Σκοποί του σωματείου είναι η προαγωγή και προάσπιση των συμφερόντων των μελών του, καθώς και η δημιουργία και καλλιέργεια σχέσεων φιλίας μεταξύ των μελών του, σε συνδυασμό με τη συμβολή στην ανύψωση του πνευματικού και πολιτιστικού επιπέδου με την ελεύθερη έκφραση των ιδεών.
Παράλληλα, το ενεργό ενδιαφέρον για τα εθνικά θέματα, και η προάσπιση των ιδανικών της ελευθερίας και των δημοκρατικών θεσμών αποτελούν έναν από τους κεντρικούς άξονες δράσης της Αδελφότητας.
Η υποστήριξη όλων των δραστηριοτήτων κοινωνικού, πολιτιστικού, επιστημονικού αλλά και οικονομικού περιεχομένου που προέρχονται από Κρήτες στην καταγωγή και αναπτύσσονται στο χώρο δράσης του σωματείου, συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξη των δεσμών Κρήτης και Μακεδονίας και ταυτόχρονα αποτελεί παράγοντα προόδου και ευημερίας.
Ένας ακόμη τομέας δράσης της Αδελφότητας είναι η ανάπτυξη δραστηριοτήτων κοινωνικής βοήθειας και συμπαράστασης προς αναξιοπαθούντα μέλη της, αλλά και προς όποιον άλλο κρίνεται σκόπιμο, ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες και ανάγκες. ( όπως π.χ. η παροχή βοήθειας σε ιδρύματα της Κρήτης και της Μακεδονίας, σε σχολεία κλπ ).
Επίσης, μεγάλης σπουδαιότητας είναι η προσπάθεια της Παγκρήτιας Αδελφότητας για δημιουργία και καλλιέργεια σχέσεων συνεργασίας και αλληλεγγύης με άλλα Κρητικά Εθνικοτοπικά σωματεία της Μακεδονίας, με σωματεία Κρητών σε άλλα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού, με μορφωτικούς – πολιτιστικούς – επαγγελματικούς – αθλητικούς και επιστημονικούς φορείς της Κρήτης και της Μακεδονίας, καθώς και με την τοπική αυτοδιοίκηση.
Τέλος, η συμβολή στη διατήρηση και ανάπτυξη της Κρητικής λαϊκής και πνευματικής παράδοσης καθώς και η δημιουργική αξιοποίηση των αγωνιστικών και ιστορικών παραδόσεων του Κρητικού λαού αποτελούν τους βασικούς άξονες παρέμβασης της Παγκρήτιας Αδελφότητας στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης της Θεσσαλονίκης, και γενικότερα, της Ελλάδας, αλλά και στο κοινωνικό γίγνεσθαι της Μακεδονίας.
Στα πλαίσια της προσπάθειας μας για τη διάσωση και διάδοση των ηθών και εθίμων της Κρήτης και την διάδοση του Κρητικού πολιτισμού η Παγκρήτια Μακεδονίας εδώ και αρκετά χρόνια καθιέρωσε την παρουσία της στα ερτζιανά της βόρειας Ελλάδας με την εκπομπή ¨ΩΡΑ ΚΡΗΤΗΣ¨ από το Studio3 και τους 103,6 FM .
Η εκπομπή είναι στον αέρα κάθε Κυριακή 5-7 μμ με ενημέρωση ,σχόλια ,συνεντεύξεις και αναφορές στην Κρήτη και στα δρώμενα της Παγκρήτιας Μακεδονίας, με κρητική μουσική και τραγούδια.
Την εκπομπή μπορείτε να ακούτε από όλο τον κόσμο μέσα από το διαδίκτυο και την διεύθυνση www.studio3.gr
Η υλοποίηση όλων των παραπάνω επιτυγχάνεται μέσα από τον τρόπο λειτουργίας της Αδελφότητας, η οποία με τη συμμετοχή των 7.000 μελών της, έχει διαμορφώσει τα παρακάτω τμήματα:
- Χορωδία
- Θεατρικό Τμήμα
- Τμήμα υγείας και κοινωνικής πρόνοιας
- Τράπεζα αίματος
- Τμήμα ιστορίας, λαογραφίας και θρησκευτικής παράδοσης
- Τμήμα γυναικών
- Τμήμα σύγχρονης πνευματικής δημιουργίας
- Τμήμα νεολαίας και αθλητισμού
- Τμήμα μουσικό και χορευτικό
- Τμήμα ηλικιωμένων
Εκτός από τις κρητικές βραδιές κάθε Σάββατο στην αίθουσα «Ελευθέριος Βενιζέλος», Μητροπόλεως 100, πραγματοποιούμε κάθε χρόνο περισσότερες από 50 μεγάλες εκδηλώσεις ποικίλου περιεχομένου, μέσα και έξω από την Παγκρήτια, κυρίως στην πόλη της Θεσσαλονίκης αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Από τις σημαντικότερες δραστηριότητες της Παγκρήτιας είναι και η επί εικοσιπενταετία έκδοση του περιοδικού ΝΕΑΡΧΟΣ με περιεχόμενο λαογραφικό και πολιτιστικό. Ο ΝΕΑΡΧΟΣ κυκλοφορεί ανά τρίμηνο σε 4.000 τεύχη και αποστέλλεται στα μέλη της Παγκρήτιας και των Κρητικών Συλλόγων Θεσσαλίας, Μακεδονίας και Θράκης, σε 3.000 οικογένειες, στα κρητικά και μακεδονικά σωματεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στους Δήμους της Κρήτης, στις Αρχές Μακεδονίας και Κρήτης καθώς και στους παραγωγικούς φορείς και τα Μ.Μ.Ε. Θεσσαλονίκης, Μακεδονίας και Κρήτης. Τα τελευταία χρόνια οι εκδόσεις ΝΕΑΡΧΟΣ έχουν επεκτείνει τη δραστηριότητα τους και στην έκδοση και άλλων εντύπων αναλόγου πολιτιστικού περιεχομένου.
Παράλληλα, η Παγκρήτια Αδελφότητα Μακεδονίας, θέλοντας να τιμήσει όλους τους Κρήτες εθελοντές που έδωσαν τη ζωή τους μαχόμενοι για την ελευθερία της Μακεδονίας και μέσα στα πλαίσια της συμπλήρωσης των 100 χρόνων από την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα, τοποθέτησε στο χώρο (πάρκο) μπροστά από την Π.Α.Μ. τον ανδριάντα του Κρητικού Μακεδονομάχου. Ο συγκεκριμένος χώρος είχε παραχωρηθεί γι’ αυτό το σκοπό από το Δήμο Θεσσαλονίκης με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του από το 1982.
